De 4 fases van rouwverwerking

Misschien heb je wel eens gehoord van de 4 fases van rouw. Dit is een model wat naar voren is gekomen uit het werk van Elisabeth Kuebler-Ross. Zij heeft onderzoek gedaan naar mensen die stervende zijn en hun familie.

Fase 1: ongeloof

Deze fase begint als je net het nieuws hebt gehoord dat een geliefde is overleden. Je kan het niet geloven. Vanochtend zat hij nog aan de ontbijttafel, hoe kan dat nou? Ik heb gister nog met haar gebeld, hoe kan dat nou?

Het is volkomen logisch dat je eerst niet kunt (of niet wilt) geloven dat het waar is wat je te horen hebt gekregen. Zelfs al zie je het bewijs of is de begrafenis al geweest. Soms kan het ineens voelen alsof hij of zij zo weer door de keukendeur naar binnen kan stappen.

Fase 2: boosheid

Als de waarheid langzaam een beetje doordringt, ontstaat er vaak boosheid. Boosheid op degene die is overleden (hoe durft hij jou alleen achter te laten!), boosheid op de wereld (wat is dit voor wereld, waarin zoiets kan gebeuren!), boos op God, op de medische wereld. Soms ook boos op jezelf (had ik maar ...).

Het is een normale reactie op pijn. Je wilt de pijn weghebben en eist een oplossing. Normaal gesproken kan boosheid als reactie op pijn bergen verzetten. Maar je krijgt er niemand mee terug.

Fase 3: verdriet

Het verdriet komt vaak los op het moment dat je beseft dat het is zoals het is. Dat je er niets meer aan kunt doen. Dat het voor altijd anders is en dat iemand niet meer terugkomt. Het wordt nooit meer zoals het was.

Met het verdriet komt ook vaak het gevoel van gemis.

Fase 4: acceptatie

Uiteindelijk komt er ook een moment waarop je je neer kunt leggen bij de nieuwe situatie. Je ontdekt dat de wereld gewoon doordraait en dat jij ook nog steeds leeft. Je hebt geen andere keus dan er toch maar weer iets van proberen te maken.

Het verdriet wordt wat minder, de boosheid wordt wat minder. Het gemis blijft.

Er is geen stappenplan bij rouw

Deze vier fases, die je inderdaad vaak terugziet bij rouwverwerking, wekken misschien de indruk dat er een volgorde is voor rouw, of dat er een 'goede' manier is om te rouwen.

Maar iedereen rouwt op zijn of haar eigen manier. Het is ook heel afhankelijk van de relatie die je had met degene die is overleden en met je eigen kijk op het leven en de dood. En dat is iets heel persoonlijks en voor iedereen verschillend.

In de praktijk zie je vaak dat mensen steeds heen en weer schieten tussen ongeloof, verdriet en boosheid. Dat is oké. Zolang je iets voelt, is het oké.
Rouwen gaat met vallen en opstaan.

In het begin kun je je niet voorstellen dat je ooit weer zult lachen. Totdat je een paar maanden later ineens moet grinniken om een stom stripje in de krant of een gek filmpje op facebook.

In het begin kun je je niet voorstellen dat je ooit weer zult genieten, tot je op een mooie lente-ochtend met een kopje koffie met je ogen dicht in je tuin in het zonnetje staat en denkt "oh, dit is lekker zeg".

Alles gaat voorbij. Ook deze verdrietige tijd in je leven.